Speciale belasting op vliegsport karabiners
Veilig vliegen
Waarom je karabiners soms moet vervangen.
Als paragliding piloot hang jij letterlijk jouw leven aan ze op. In de vliegsport is er te weinig belang voor: karabiners.
Duidelijk zichtbare vlieguitrusting zoals paragliders en harnassen worden regelmatig geïnspecteerd of vervangen. Jaren van continu gebruik zijn helaas niet ongewoon voor onze karabiners. Het belang van deze te vervangen is nauwelijks bekend.
We spraken met Markus Gründhammer, paragliding piloot en oprichter van het paraglider merk “Skyman”. Hoe met deze kwestie om te gaan. De stress waaraan karabiners tijdens een vlucht worden blootgesteld. Welke karabiner materialen en sluitingen het meest geschikt zijn voor het vliegen. Waar op te letten bij het vervangen van karabiners. We hebben het voor je op een rijtje gezet.
Veilig vliegen
Een karabiner is een karabiner – toch?
We moeten je teleurstellen, helaas is het niet zo eenvoudig. Afgezien van de verschillende gebruikerseisen zoals materiaal, vorm, gewicht en sluiting van verschillende karabiners, is er nog een speciale eigenschap waarmee rekening moet worden gehouden bij karabiners: het probleem van de zogenaamde “permanente zwenk belasting”.
Terwijl de krachtverdeling op een karabiner bij bergbeklimmen relatief gelijkmatig is, veroorzaken trillingen, schommelingen en constante belastingswisselingen tijdens het vliegen een permanente, ongelijkmatige krachtverdeling op de karabiner, waardoor deze extra wordt belast en het materiaal verzwakt. Als de karabiner wordt belast, wordt de speling aan de poort tot nul gereduceerd en neemt de zwakkere karabiner (aan de poortzijde) de belasting op zich. Als de belasting wordt verwijderd, neemt de karabiner zijn oorspronkelijke vorm weer aan en krijgt hij weer speling.
Veilig vliegen
Deze constante afwisseling van belasten en ontlasten wordt permanente oscillerende belasting genoemd. De vermoeidheidsbreuk die wordt veroorzaakt door de voortdurende oscillerende belasting is het grootste gevaar dat kan leiden tot het falen van een karabiner. Samen met het natuurlijke verouderingsproces van het materiaal en de regelmaat en intensiteit van het gebruik (trefwoord: G-krachten tijdens vliegmanoeuvres) houdt het gebruik van karabiners langer dan de aanbevolen duur dus een onberekenbaar risico in voor elke luchtvaartsporter.
Tot op heden is er echter geen certificering die specifiek ingaat op de eisen die worden gesteld aan karabiners voor vliegsporten.
We vroegen het aan paraglidingpiloot Markus Gründhammer alias Skyman. Al meer dan 35 jaar is de lucht zijn werk en speeltuin – bijna elke dag. Er hebben zich nog nooit incidenten voorgedaan met zijn karabiners:
“Ik vervang mijn aluminium karabiners zonder uitzondering elk jaar, volledig onafhankelijk van de aanbevelingen van de fabrikant. Dat is wat ik me moet veroorloven, dat is wat mijn leven waard is. Vooral bij tandem- en acropiloten is het gebruik en daarmee de belasting van de karabiner immens hoger dan bij solopiloten – vooral bij acrovliegen treden extreme G-krachten op, die de karabiner belasten. Vooral als er geld wordt verdiend met vliegen of als er passagiers worden vervoerd, ben ik van mening dat hier grenzen moeten worden gesteld en dat het verplicht moet zijn om de karabiners regelmatig te vervangen”.
De juiste karabiner sluiting
Omdat er tijdens de vlucht, zoals hierboven vermeld, een ongelijkmatige verdeling van de kracht op de karabiner is en een hogere verdeling van de belasting op de zwakkere karabiner poot (poortzijde), speelt de sluiting van karabiners ook een belangrijke rol voor de continue buigbelasting. De doorslaggevende factor hierbij is dat de speling aan de poort zo klein mogelijk moet worden gehouden en dat de karabiner niet open mag gaan; karabiners met schroefopening kunnen opengaan door voortdurende trillingen en zijn daarom volledig ongeschikt voor de luchtvaart.
In tegenstelling tot karabiners voor bergbeklimmers is er echter geen aparte standaard voor karabiners voor de luchtvaart, dus het probleem van voortdurende trillingen kan niet worden gecontroleerd door middel van een gestandaardiseerde test. Voor de Austrialpine STRATUS karabiner met Slide-Autolock sluiting, die uitsluitend is ontworpen voor gebruik met 25 mm platte singels, is echter een speciaal gedefinieerde test uitgevoerd door een onafhankelijk testinstituut om de veiligheid te garanderen. De karabiner wordt vastgehaakt tussen twee bij elkaar passende banden: Omdat de speling van deze karabiner zo laag mogelijk werd gehouden, begint het zwakke been te dragen bij lage belastingen. Dit betekent dat belasting veranderingen die het materiaal verzwakken tot een minimum kunnen worden beperkt en dat het niet meer mogelijk is dat de poort opengaat door trillingen of schommelingen tijdens de vlucht. Een speciale kunststof voorziening (“keeper”) op de Austrialpine STRATUS karabiner zorgt ervoor dat de spanbanden in de juiste positie liggen en niet meer wegglijden. Veel veiligheid met weinig gewicht!
De juiste omgang met vliegsport karabiners
“Het probleem is zeker dat piloten niet genoeg geïnformeerd zijn over het onderwerp: Vooral het probleem van permanente zwenkbelasting zou meer gecommuniceerd moeten worden in de media of relevante tijdschriften.”
aldus Markus Gründhammer op de vraag waarom het überhaupt kan gebeuren dat karabiners voor de luchtvaart jarenlang (of zelfs tientallen jaren) worden gebruikt zonder ook maar één keer te worden vervangen.
Waar moet je op letten bij het gebruik van karabiners? Wanneer moeten karabiners uiterlijk worden vervangen?
Wanneer je Austrialpine karabiners gebruikt, raadt Austrialpine over het algemeen aan om ze te vervangen – ongeacht of ze van aluminium of roestvrij staal zijn – na 1500 vlieguren of na 5 jaar, afhankelijk van wat eerder komt.
“Als ze in contact komen met zout water en/of zand, geef ik er toch de voorkeur aan om de karabiners meteen te vervangen,” zegt Markus.
Verder is het belangrijk om op de juiste breedte van de band te letten: Austrialpine garandeert de sterkte van de karabiners alleen als ze met de juiste band worden gebruikt. Austrialpine maakt ook onderscheid tussen karabiners die alleen geschikt zijn voor één persoon (aangegeven met de afkorting “MONO”) of voor tandems (aangegeven met de afkorting “BI”) – voor tandem- en paramotorvluchten raadt Austrialpine alleen roestvrijstalen karabiners aan.
