PARAGLIDER KEUREN ?
Een verdieping van kennis. Over de zin of onzin van je paraglider keuren of een 2-jaarlijkse paraglider inspectie.
Paraglider keuren… voor velen van ons een terugkerend ritueel, zo om de twee jaar. Na het doornemen van dit artikel ben je goed geïnformeerd over waarop je moet letten. Sommige dienstverleners in deze branche lijken niet helemaal openhartig te zijn, hullen zich in mysterie of bagatelliseren juist een paraglider inspectie. Bij ons staat transparantie hoog in het vaandel. Wij streven naar diepgang, diepgaand inzicht en de hoogste mate van openheid, hierdoor ben jij straks in staat om een weloverwogen besluit te nemen en zelf antwoord te geven op de vraag: “Waar laat ik mijn paraglider keuren?”
Moet je een paraglider keuren, is een 2-jaarlijkse check nodig of flauwekul?
Het is late herfst van 2007 en er vindt een spectaculaire “ontlijning” plaats tijdens een SIF training aan het Gardameer. Een slechts zeven jaar oude Epsilon 3 maakt zich los van de meeste van zijn lijnen na een opzettelijk veroorzaakte inklapper tijdens het vliegen op speed, met als gevolg een spiraalduik van een paar honderd meter waarna het de Italiaanse piloot lukt om zijn reserve te werpen. Hij landt ongedeerd in het Gardameer. Onderzoek van de Italiaanse federatie (FIVL) brengt een schokkend resultaat. De breeksterkte van de hoofdlijnen was 30 á 40 kg in plaats van de verwachte 200 kg (Voor een beter begrip gebruiken we Kg, Newton is de officiële meeteenheid.)
De betreffende lijnen waren niet de originele Advance lijnen, maar aramide lijnen van een andere fabrikant. De piloot had zijn paraglider een paar jaar hiervoor tweedehands gekocht. Hij kreeg toen te horen dat de hoofdlijnen compleet waren vernieuwd.
Er werd gevreesd dat er een groter aantal van dergelijke “tijdbommen” rondvloog, daarom heeft FIVL een aanbeveling gedaan voor regelmatige inspecties door gespecialiseerde bedrijven. Een goed uitgevoerde paraglider inspectie had de afname in sterkte van de lijnen zeker ontdekt.
Een ander voorval
Een Nederlandse paramotor piloot verliest in 2017 in Griekenland de controle over zijn scherm, als gevolg van een acro-manouvre breken verschillende lijnen. Ook scheuren er ophangpunten uit de glider. Deze glider is over de geldigheid van de inspectie heen. De piloot landt aan een onbestuurbaar scherm honderden meters in zee. Zijn reddingsvest redt hem het leven. (inmiddels laat deze piloot met regelmaat zijn paraglider inspecteren)
Een geldige inspectie had dit ongeval kunnen voorkomen.
Maar laten we eerlijk zijn: Er zijn piloten die hun scherm zelden of nooit ter keuring aanbieden en al jaren vliegen zonder een ongeval. Je kunt een paraglider inspectie zien als een soort verzekering. Meestal is het niet nodig en gaat het goed. Maar wat als?
In o.a. Nederland, Duitsland en Oostenrijk zijn er gereguleerde voorschriften voor een paraglider inspectie.
Wat is de inspectie termijn voor een paraglider?
In Nederland en Duitsland wordt de periode tussen keuringen bepaald door de fabrikant.
Schrijft de fabrikant geen termijn voor dan gelden in Nederland de regels van de KNVvL:
- 12 mnd. of 200 uur voor paragliders die (ook) gebruikt worden voor opleidingen.
- 24 mnd. of 200 uur voor solo paragliders.
- 12 mnd. of 200 uur voor tandem paragliders.
- Dezelfde termijnen gelden ook voor paramotor gliders.
In Oostenrijk gelden andere eisen ten aanzien van keuringen:
- Commercieel gebruikte tandem paragliders: 1 jaar of 150 vluchten.
- Niet-commercieel gebruikte tandems: 2 jaar.
- Solo gliders: volgens de specificatie van de fabrikant.
Een tussentijdse keuring overweeg je in het geval van merkbaar veranderd vlieggedrag.
Omdat de geometrie van de lijnen na verloop van tijd veelal naar een hogere invalshoek verschuiven, is het aanbevolen om als je overtrek tendensen waarneemt je de paraglider inspectie eerder laat uitvoeren.
Andere redenen:
- vertraagde recovery vanuit B-stal,
- duidelijke toename in het aantal inklappers,
- tijdens het vliegen met oren de neiging tot zakvlucht,
- matig klimgedrag tijdens de start bij lieren,
- matig klimgedrag tijdens de start bij een paramotor (trike) start
- meer dan normaal doorzakken bij berg starten,
- aangelegde oren die eerder uit zichzelf openden en dit nu slechts vertraagd of in het geheel niet meer doen,
- na een incident, zoals een boom- of waterlanding.
Wanneer moet ik mijn paraglider laten inspecteren?
De term “2-jaarlijkse controle” stamt uit de tijd dat elke paraglider om de twee jaar gecontroleerd moest worden.
Tegenwoordig specificeert de fabrikant de interval en documenteert deze veelal op de keuringssticker in de paraglider.
Die kun je meestal vinden vóór in één van de middelste cellen.
Een keuring interval van 24 maanden is veelal gebruikelijk.
Maar let op! Een combinatie van tijd of aantal vluchten is ook mogelijk. Verdiep je hierin bij de aanschaf en niet pas na 2 jaar.
Bij specifieke toepassingen zoals paragliders in gebruik bij een school of die gebruikt worden voor acro zal meestal een kortere keuring interval voorgeschreven zijn door de fabrikant.
Sommige merken adviseren een trim-check zoals bijv. 25 uur na het eerste gebruik. Ook komt het soms voor dat je na een X-aantal uren extra loops van je “C” of “D” galerij moet (laten) verwijderen.
De herkeur interval van een nieuwe glider wordt berekend vanaf de datum van de eerste check welke de verkoper ook op het label vermeldt. (Een dealer of winkel moet dus over de juiste kennis en apparatuur beschikken)
Waar laat jij je paraglider keuren? Ben je echt overtuigd van de beste service?
Wie mag een paraglider keuren?
In Nederland: Iedereen…… ja, je leest het goed. Schermkeurder is geen beschermd beroep, om deze reden moet je op je hoede zijn alvorens je een scherm ter inspectie aanbiedt.
Voorschriften in Duitsland staan de mogelijkheid toe dat de eigenaar zelf de keuring uitvoert. Dit is daar echter alleen toegestaan voor paragliders voor eigen privé gebruik.
Zo’n eigen keuring moet exact uitgevoerd worden volgens de inspectieaanwijzingen van de fabrikant, volgens de hierbij behorende procedures, en met gebruik making van de machines en gereedschappen die vermeld staan in de inspectie-instructies.
Weinig piloten bezitten apparatuur om de sterkte van de lijnen of de luchtdoorlatendheid van de stof te meten, dit zorgt ervoor dat ook in Duitsland keuren veelal een zaak voor commerciële inspectiebedrijven is.
Er zijn geen wettelijk opgelegde kwalificaties voor inspectiebedrijven.
Iedereen die beschikt over de juiste spullen zoals voorgeschreven door de fabrikant kan dus een paraglider inspectie aanbieden.. Dit leidt soms tot problemen.
In tegenstelling tot de activiteit “vliegschool”, is er geen toezichthoudende autoriteit die de kwaliteit van een uitgevoerde keuring controleert.
Helaas zijn er gevallen van slordige “controles” bekend:
- niet uitgevoerde of ongedocumenteerde metingen van de lijnlengtes,
- slecht uitgevoerde metingen met als gevolg te grote afwijkingen.
- het niet controleren van de breeksterkte van de lijnen terwijl dit was voorgeschreven,
- vervangende lijnen gemaakt van niet originele materialen of in andere diameters,
- amateuristisch gestikte lijnen,
- slecht gesloten maillons,
- niet gecontroleerde lengte van stuurlijnen,
- verkeerd afgestelde stuurlijnen,
- niet of verkeerd gecorrigeerde trimming,
- lijnen die door andere lijngroepen waren gelust,
- onopgemerkte verschoven splitsen,
- gelijmde splitsen,
enz.
Paragliders keuren, gaat dat altijd goed?
Een paar jaar geleden ging een bedrijfje met de eer strijken toen bewezen werd dat de controleactiviteiten zich in verschillende gevallen beperkten tot het zo ver openen van de pakzak van de paraglider dat het inspectielabel naast het fabriekslabel geplakt kon worden.
Op dit moment zijn er nog steeds personen en bedrijven die deze dienst aanbieden en het niet zo nauw nemen dit zorgt ervoor dat klanten alert moeten blijven.
Deze aanbieders zijn bijvoorbeeld te herkennen aan het ontbreken van de kalibratie rapporten van de apparatuur. Niet gekalibreerde meetinstrumenten kunnen om die reden verkeerde meetresultaten tonen.
Ook wordt er gesuggereerd dat er is gekeurd volgens DHV protocollen, die niet bestaan.
Stel je voor dat jou is verteld dat een inspectie volgens de richtlijnen van de fabrikant van de paraglider wordt uitgevoerd terwijl dit niet klopt.
Een “keurmeester” die keurt volgens DHV protocollen én richtlijnen van de fabrikant “vergat” een voorgeschreven lijnsterkte test uit te voeren volgens het voorschrift van de fabrikant. (De klant moet hier vóór een “full check” specifiek opdracht voor geven…???)
Dat betekend dat er van de klant wordt verwacht dat deze volledig op de hoogte is van de voorschriften van de fabrikant óf exact weet wat de verschillende typen lijnen zijn aan zijn scherm. Natuurlijk kan zo’n aanbieder met een scherp tarief de klanten naar zich toetrekken. Wil je lijnen beproefd hebben en is er een aanpassing nodig aan de trimming dan is dat scherpe tarief ineens niet meer zo scherp en kom je bedrogen uit.
Wij wisten al hoe het zat maar hebben het voor jullie nog even nagevraagd:
Von: Jeroen <info@paragliding-shop.nl>
Gesendet: Montag, 21. August 2023 17:24
An: Sicherheit | Deutscher Hängegleiterverband e.V. <sicherheit@dhvmail.de>
Betreff: question
Good morning Karl,
I have a technical question:
A local paraglider ’test center’ is mentioning that they perform their 2-yearly paraglider checks conforming: “The general inspection guidelines from the DHV”.
I did a diligent search on your website but could not find any inspection guidelines. Is this something that DHV has available on request or are this just some loose words to give potential customers unsubstantiated trust?
Met vriendelijke groet, / Kind regards,
Jeroen Dekkers
Paragliding-shop.nl
Paragliding & Paramotor Trading B.V.
Fahrenheitstraat 15
3316 AG Dordrecht
Nederland
Het antwoord was duidelijk:
Antw: question
Van Sicherheit | Deutscher Hängegleiterverband e.V. op 22-08-2023 11:37
Hi Jeroen,
there are no DHV-guidelines for paraglider checks at all.
Only a non-binding inspection template for paragliding manufacturers with missing info on relevant positions.
Best regards,
Karl Slezak
Referate Ausbildung/Sicherheit und Technik
DHV e.V. – Deutscher Gleitschirmverband und Drachenflugverband
Am Hoffeld 4
83703 Gmund am Tegernsee
Telefon: 08022/9675-0
Telefax: 08022/9675-99
E-Mail: karl.slezak@dhvmail.de
Website: www.dhv.de
Facebook: www.facebook.com/DeutscherHaengegleiterverbandeV/
Het is dus van belang om een betrouwbaar en professioneel check-centrum te herkennen, vóór je hier je paraglider laat keuren.
Nauwkeurige paraglider controle: uitgebreide expertise nodig
Om een grondige controle adequaat uit te voeren, heeft een checkbedrijf niet alleen de juiste technische apparatuur nodig, maar ook voldoende ruimte om je paraglider over zijn volledige spanwijdte te kunnen ontvouwen en de lijnen volledig te kunnen uitleggen en meten. Een paraglider inspecteren is simpelweg niet mogelijk zonder deze volledige uit te leggen.
Een professioneel check-centrum zou ideaal gezien beschikken over een lichtwand, zodat hiermee je glider wordt doorgelicht terwijl deze is opgeblazen met lucht. Hoewel dit niet verplicht is, vergemakkelijkt het de taak aanzienlijk en verbetert het de nauwkeurigheid van de resultaten en daarmee de kwaliteit van de inspectie. Dit stelt ons in staat om kleine beschadigingen van de stof snel op te sporen en tegelijkertijd een grondige inspectie van het interieur uit te voeren.
Onze werkplaats
In onze werkplaats welke is gesitueerd achter in de winkel hebben we een zeer uitgebreide voorraad van lijnen van verschillende fabrikanten in alle kleuren, diameters, en materiaalsoorten. Deze variatie is van vitaal belang om elk type paraglider te kunnen bedienen en niet gestagneerd te worden door wachttijden van bestellingen. Een essentiële vaardigheid van een inspecteur, naast het analyseren van lijnmetingen en het opnieuw trimmen op basis van deze gegevens, is de beheersing van de naaimachine.
Het zorgvuldig naaien van paraglider lijnen is bijna een kunstvorm op zichzelf en vergt aanzienlijke oefening. Klanten met een scherp oog merken snel slordige vervangingslijnen op; deze worden vaak gemeld als een van de meest voorkomende klachten. Bij serieuze bedrijven zoals het onze wordt dit aspect echter nauwlettend in de gaten gehouden.
Ter illustratie:
Minder betrouwbare bedrijven beweren dat ze originele lijnen bij de fabrikant bestellen ter vervanging. Bedenk echter dat deze bedrijven pas tijdens de keuring kunnen bepalen welke lijnen moeten worden getest. Als dit vooraf al is besloten worden er misschien lijnen getest die bij een vorige inspectie al vervangen zijn.
Met andere woorden, een professionele check-centrum die zelf lijnen kan vervaardigen is een pré.
Wat omvat een paraglider keuring?
Porositeit meten van het doek.
Dit is de eerste handeling, een paraglider met een te hoge porositeit hoeft verder niet meer geïnspecteerd te worden.
Waarom is een poreus doek onwenselijk:Om de dynamische druk in een vleugel te handhaven, mag de luchtdoorlaatbaarheid van paraglider stof een bepaalde waarde niet overschrijden. Met andere woorden, een poreuze paraglider is slapper “opgepompt” en wordt hierdoor vatbaarder voor vervorming na bijv. een inklapper.
- Naar buiten ontsnappende lucht verstoord de luchtstroming om het profiel waardoor de draagkracht van de paraglider verminderd, tegelijkertijd wordt door deze vermindering het risico op een zakvlucht groter.
De porositeit ondergrenswaarden zijn vrij laag (d.w.z. behoorlijk luchtdoorlatend) en worden alleen bereikt of overschreden bij zwaar versleten of plaatselijk beschadigd doek.
Heel af en toe verrassen optisch goed uitziende en als nieuw aanvoelende paragliders toch met hoge porositeit waarden.
Dit kan worden veroorzaakt door plaatselijke schade. Maar ook een fout in de “afwerking” van de ruwe nylon met de coatings (polyurethaan, siliconen) die het materiaal robuust, UV-bestendig, luchtdicht en waterafstotend moet maken. Hoewel de kwaliteit van de coatings op een rol doek streng worden gecontroleerd, kan deze toch variëren.
Factoren die porositeit negatief beïnvloeden:
- gebruik tijdens opleidingen,
- slepen over de grond,
- blootstelling aan zonlicht,
- schurende werking van zout, zand, stenen,
- veelvuldig vouwen,
- te strak vouwen,
- plooien,
- rek en strek,
- takjes, harde stoppels, doornen, distels, snijdende grassen,
- insecten; knaagaatjes, steken en zuuraantasting,
- line-over welke de stof heeft beschadigd.
Gelukkig komt het zelden voor dat tijdens een paraglider inspectie deze wordt afgekeurd op een hoge poreusiteit. Deze glider is daardoor vaak al aan de kant gegooid door de eigenaar door belabberde vliegeigenschappen en slechte prestaties. Maar ook door de lange levensduur welke samenhangt met de kwaliteiten van de huidige materialen. 300 tot 500 uur is tegenwoordig een realistische levensverwachting voor een paraglider.
De huidige trend van het toepassen van steeds lichtere stoffen zou wel kunnen leiden naar een kortere life cycle. Levensduur van materialen neemt meestal niet toe na gewichtsbesparing hierop.
De metingen tijdens een check worden afhankelijk van de fabrieksaanbeveling uitgevoerd op verschillende punten van boven- en onderdoek.
De meting is gebaseerd op het principe dat een bepaalde hoeveelheid lucht door dit stuk doek wordt gezogen. De tijd totdat alle lucht door het doek is gestroomd wordt vergeleken met referentiewaarden van de fabrikant.
Hoe sneller de lucht door het doek stroomt hoe slechter de porositeit.
Veel gebruikte porositeit meetapparaten zijn de JDC porosimeter, Kretschmer porosimeter en de Hello Porozit. Het is niet altijd mogelijk om verkregen waarden van verschillende merken eenvoudig met elkaar te vergelijken.
Een meting kan zo maar 5 minuten duren wat betekend dat 5 metingen (een gemiddelde per paraglider) behoorlijk wat tijd kan vergen.
Een paraglider keuren kost veel tijd. Een professional heeft daarom vaak meerdere van deze apparaten.
Breukwaarde van de lijnen testen.
De totale lijnsterkte die is vereist tijdens de fabriekscertificering van een paraglider is zo overgedimensioneerd dat er geen bezorgdheid kan bestaan over een mogelijke lijnbreuk als de lijn nieuw is.
De som van de sterkte van alle hoofdlijnen lijnen is een 14-veelvoud van het maximaal toegestane startgewicht, per galerij. Het zelfde geldt voor de lijngalerijen boven de hoofdlijnen. En toch worden er soms gevaarlijk verzwakte lijnen aangetroffen tijdens een check. Let op! Niet alléén bij intensief gebruikte paragliders…..
Vooral dunne lijnen van de bovenste galerij worden genoemd waar lijnen breken tijdens een heropening van een frontstall door hoge krachten op individuele lijnen.
De DHV database met “safety warnings” staat vol met aanbevelingen ter inspectie en vervang advies van gliders met te zwakke of snel in sterkte verminderde lijnen: https://www.dhv.de/en/safety/safety-notes
Ook sterk gedaalde breukwaarden van hoofdlijnen zijn hier gerapporteerd.
In één geval was de breukbelasting van een gebruikte hoofdlijn (nieuw200 kg) tijdens de eerste herkeuring van het de glider nog 140 kg. Vervolgens bij de tweede controle is iets meer dan 80 kg gemeten. In de loop van vier jaar is de sterkte van de lijnen dus met meer dan de helft afgenomen dit betrof een gemiddeld gebruikte paraglider.
Rekenkundig gezien kan dit resulteren in een vermindering van de totale sterkte van hoofdlijnen van de A en B galerij (waar de sterkste belasting optreedt) tot slechts 2-3 G ten aanzien van het startgewicht. Deze G-krachten kan eenvoudig bereikt worden en vervolgens leiden tot een totaalverlies van controle. Hieruit blijkt dat het controleren van de lijnen niet alleen visueel moet worden uitgevoerd.
Lijnen testen belangrijk
Het meten van breukbelasting van lijnen is vanzelfsprekend een bijzonder belangrijk punt bij een paraglider inspectie.
De inspectie-instructies van de fabrikant specificeren precies welke lijnen door het check-centrum moeten worden geïnspecteerd. In de regel zijn dit hoofdlijnen en lijnen van de eerste en tweede galerij. Dit is om ervoor te zorgen dat een “representatieve dwarsdoorsnede” van de sterkte van alle lijnniveaus en verdiepingen wordt verkregen.
Voor een periodieke schermcontrole betekent dit soms dat tot negen lijnen, op breuk getest dienen te worden.
Deze lijnen worden in een trekmachine belast tot ze breken. De machine moet met een voorgeschreven snelheid de kracht opbouwen tot de lijn breekt. De breukwaarde wordt 50x per seconde gemonitord en gelogd.
Hoe de machine dient te werken is vastgelegd in EN 926-1.
Lijnen naaien.
Bij het naaien van de lijnen op een industriële naaimachine moet op veel dingen gelet worden:
- Lijndiameter,
- lijnmateriaal,
- lijnkleur,
- diameter naaigaren,
- draadspanning,
- naad fixatie,
- naad lengte,
- naald diameter,
- naald vorm (punt, stomp, semi stomp)
- steek breedte,
- steken per inch
Paraglider lijnen zijn lastig uit de vrije hand te naaien. Elke lijndiameter heeft zijn eigen speciaal gefreesde “lijnvoet” of lijngeleider nodig om ervoor te zorgen dat de stiksels goed worden verdeeld.
Sommige fabrikanten specificeren een nauwkeurig stik-patroon voor de stiksels. Om te voorkomen dat lijnen op te kleine intervallen worden geperforeerd, wat de sterkte verminderd. Botte of verkeerd gekozen naalden kunnen verwoestende en onzichtbare schade aanrichten aan de kern van met name aramide vezels, die zeer gevoelig zijn voor dit soort breuk.
Stikken van lijnen is absoluut een klus voor een specialist. Netjes gemaakte vervangende lijnen met hetzelfde stik-patroon als de originele lijnen zijn het zichtbare bewijs van een door een professional uitgevoerde controle.
Waar je als klant op moet letten:
Beschikt het checkbedrijf over een lijnentrek installatie?
Voldoet deze machine aan de EN-normen: treksnelheid tussen de 70cm en 100cm per minuut, uitlezing van de kracht middels een elektronische loadcel die met minstens 100hertz de krachten logt, zijn hier kalibratie gegevens van?
Kunnen er uitdraaien per individuele lijn worden verstrekt bij het testprotocol. (tijd/kracht grafiek)
Alle lijnen die in de inspectie-instructies worden genoemd, moeten worden gecontroleerd op breeksterkte.
Zijn de stiknaden van de nieuwe lijnen niet of nauwelijks te onderscheiden van origineel? Accepteer alleen originele vervangende lijnen. Dezelfde kleur, dezelfde diameter en natuurlijk hetzelfde merk/materiaal.
Accepteer alleen zuiver gestikte lijnen. Kijk naar het stiksel en vergelijk het met dat van de originele lijnen.
Worden gedemonteerde en op breukbelasting geteste lijnen bij de gecontroleerde paraglider gevoegd. Zo ben je er zeker van dat er echt een breuk-test is uitgevoerd op de lijnen van je paraglider.
Nieuw geplaatste lijnen moeten zijn gemarkeerd, zodat ze niet worden gecontroleerd bij een volgende controle. De markering bevindt zich normaal gesproken aan de binnenkant van de lijnlus. Deze markering kan met een viltstift zijn aangebracht of beter, een afwijkende kleur stiksel hebben. Nieuw geplaatste lijnen worden óók vermeld op het keuringsrapport.
Alle breuklastwaarden moeten in het keuringsrapport worden vermeld.
Idealiter vermeldt het inspectiebedrijf de referentiewaarde van de fabrikant voor de nieuwe lijn en de laagst toegestane breukbelasting samen met de gemeten breukbelasting, bijv.: A1-lijn,
testresultaat 158 kg (190/95 kg).
– Een eenvoudige “ok” onder het kopje lijnsterkte in het testrapport zonder vermelding van de gemeten waarden is niet voldoende en moet niet worden geaccepteerd.
Paraglider keuren: lijnlengtes controleren en afstellen (trimming controleren)
Onze laser afstandmeter wordt jaarlijks gekalibreerd. De aangetoonde nauwkeurigheid bedraagt +/- 0,6mm.
Het verschil in lengte tussen de lijnen bepaald de trimming van een paraglider.
Trimming is een erg belangrijke factor voor het vlieggedrag van jouw paraglider.
Daarom moet een inspecteur zéér voorzichtig tewerk gaan bij het controleren van de trim. (lijnlengtes worden vergeleken met het gegevensblad van de paraglider)
Ook tijdens normaal gebruik van een glider is de trimming aan verandering onderhevig vanwege ongelijkmatige verdeling van de belastingen over de lijnen.
A en B lijnen zijn zwaarder belast dan C en D lijnen. Met name Dyneema lijnen zijn gevoelig voor krimp. Omdat de voorste lijngroepen die het zwaarst worden belast, de neiging hebben om weer uit te rekken na krimp, in tegenstelling tot achterste lijnen door de lichtere belasting hierop zal hierdoor het gevolg zijn dat de invalshoek groter wordt.
Tijdens een inspectie wordt gecontroleerd of de trim nog steeds binnen het bereik van de door de fabrikant gespecificeerde opgaven valt.
Als de afwijking te groot is wordt aanpassen hiervan noodzakelijk.
Of de meting wordt uitgevoerd met een elektronisch systeem (computerondersteund meten) of “met de hand” is niet doorslaggevend voor de nauwkeurigheid.
Veel controlebedrijven meten met elektronische systemen. Deze systemen werken nauwkeurig en na de meting geven ze de vergelijking tussen doel en werkelijkheid weer, vaak al met de aanduiding van noodzakelijke correcties.
Een meetapparaat is veelal gebaseerd op een laser afstand meter van goede kwaliteit voorzien van een kalibratie certificaat. De meetinstallatie zet de riser vast op het nulpunt. Gekalibreerde gewicht of een elektronisch aangestuurde lastkast wordt gebruikt om de gedefinieerde voorbelasting (bijna altijd 5 kg) waarmee de meting wordt uitgevoerd, nauwkeurig aan te houden.
Een meting gaat altijd uit van de specificaties van de fabrikant. Hierop staan de lijnlengtes genoteerd ten tijde van de luchtwaardigheid-testen.
Als de afwijking van de lijnlengte groter is dan de door de fabrikant toegestane tolerantie, moet het scherm opnieuw worden getrimd.
Ook hier moet de controleur de door de fabrikant gespecificeerde procedures volgen. In de meeste gevallen wordt het trimmen gedaan door het teveel aan lijn in de driehoekige maillons aan de risers te lussen. Dit werkt echter alleen als een lijn ingekort moet worden. Een te korte lijn wordt vervangen. Oprekken is meestal zinloos omdat de lijn weer naar zijn oorspronkelijke lengte zal kruipen. Wordt een lijn wel opgerekt dan mag dat met maximaal 200 Newton gebeuren.
Bij het interpreteren van meetgegevens moet een leek weten dat veel fabrikanten relatief grote toleranties opgeven met betrekking tot de “absolute lijnlengtes”, maar kleine toleranties waarden met betrekking tot de “relatieve afwijkingen van de lijnlengtes”.
Met andere woorden: als het hele lijnsysteem van een glider 30 mm korter of langer is, maakt dat niet heel veel uit zolang het onderlingen verschil tussen de lijnen maar binnen de gestelde toleranties vallen qua onderling verschil.
Een afstandmeter heeft altijd een bepaalde tolerantie, deze wordt opgeteld of afgetrokken van de gemeten lengte al naar gelang wat het ongunstigste uitkomt, daaruit volgt dat een meting nooit buiten de door de fabrikant opgegeven specificaties valt door toedoen van de onnauwkeurigheid van de meter. De meetonnauwkeurigheid van de meter wordt vermeld op het inspectie rapport.
Als er wordt gewerkt met een apparaat met een meetonnauwkeurigheid van + of -2mm en de lijnlengte tolerantie die de paraglider fabrikant opgeeft is + of – 10mm betekend dit dus dat een inspecteur slechts genoegen mag nemen met een gemeten afwijking van + of – 8mm. Dit zorgt er voor dat de trimming altijd binnen de specificaties van de paraglider fabrikant valt.
Verschillende manieren om de lijnlengte aan te passen bij het keuren van paragliders.
Waar je als klant op moet letten:
Een voorbeeld van een goed inspectie rapport;
Bij het inspectie rapport is een meetrapport gevoegd. Alle lijnlengtes van de paraglider en de afwijking ten opzichte van van de fabrieksopgave zijn hieruit af te leiden.
Op dit meetprotocol is de afwijking van het gebruikte meetinstrument vermeld zijn. Het merk en type is ook vermeld.
Het meetinstrument is max. 12 mnd. geleden gekalibreerd. (vraag het kalibratie rapport op als dit niet automatisch wordt verstrekt)
In geval van lengteafwijkingen buiten de tolerantiegrenzen die door de fabrikant zijn opgegeven, is een trimming uitgevoerd. Dit wordt vermeld in het meetrapport.
Iedereen mag een paraglider keuren, zorg dat je de juiste keuze maakt!
Het werk aan de lijnen is voltooid als de maillons zorgvuldig zijn gesloten. Hiervoor mag een speciale schroefdraad lijm worden gebruikt.
Het correct afstellen van de stuurlijnen is erg belangrijk. Inspecteurs melden vaak dat door de piloot te kort ingestelde stuurlijnen moeten worden gecorrigeerd. Een dergelijke correctie naar de door de fabrikant gespecificeerde maat mag onder geen beding meer door de piloot worden veranderd. Vooral te korte stuurlijnen zijn gevaarlijk. Ze kunnen de uitleiding vanuit een overtrek vertragen of er voor zorgen dat een glider gevaarlijk snel in een stall terecht komt.
Controleren van de weerstand tegen scheuren.
Deze meting wordt uitgevoerd met een zogenaamde bettsometer. Hiermee wordt gecontroleerd of het doek scheurt nadat er een zijdelingse belasting op een hier ingeprikte naald wordt aangebracht.
De scheurweerstand geeft een belangrijke indicatie van de algehele conditie van het doek.
Vooral bij oudere paragliders kan een aanzienlijke verzwakking van het materiaal gevaarlijk zijn. Wat heb je enerzijds aan de beste waarde voor de sterkte van een lijn als anderzijds het weefsel zo verzwakt is dat een bevestigingspunt van deze lijn aan de glider kan uitscheuren?
De kracht waarmee de meting wordt uitgevoerd, wordt gespecificeerd door de fabrikant, een gebruikelijke waarde is 500gram tot 600gram, d.w.z. tot deze waarde mag er geen uitscheuring plaatsvinden.
Het doek wordt getest, juist naast het ripstop lijntje in het weefsel. Dit weefsel voorkomt normaliter het verder scheuren als er een zijdelingse belasting op de naald wordt uitgeoefend. Het spelden prikje word hierna gladgestreken en voorzien van een kleine ronde ripstop reparatie sticker aan de binnenzijde van het materiaal.
Een glider van 12 jaar oud die keurig zijn 2-jaarlijkse check heeft gehad heeft dus altijd enkele kleine “reparaties”. Deze duiden niet op eerdere schade maar slechts op een perfect uitgevoerde 2-jaarlijkse checks. Fabrikanten schrijven voor vanaf welke leeftijd deze test uitgevoerd moet worden. Inspecteurs kunnen zelf ook besluiten om deze test uit te voeren.
Waar je als klant op moet letten:
De bettsometer moet recentelijk zijn gekalibreerd. (vraag kalibratie rapport op!)
De meting moet worden gedocumenteerd in het protocol, met vermelding van de testwaarden en ook de grenswaarden die door de fabrikant zijn opgegeven.
Paraglider keuren: alle onderdelen controleren op beschadigingen
Alle onderdelen van de paraglider, de afzonderlijke panelen, de cellen, ribben tot de risers, worden gecontroleerd op schade, schuur- en slijtplekken en andere afwijkingen. Heel vaak is hier iets te vinden zoals: kleine gaatjes in de stof, gescheurde cross-poorten, schade aan de mantels van de lijnen, schuurplekken op de stuurlijnen, beschadigde naden van de canopy of van risers, lijnsluitingen die niet goed gesloten zijn, katrollen die niet soepel lopen of vast zitten, keramische ringen van de stuurlijnen die slijtage vertonen. enz.
Lijnen van paramotor schermen kunnen inwendige schade hebben opgelopen na contact met de propellor. Dit hoeft niet altijd zichtbaar te zijn aan de buitenkant. Elke lijn wordt nagevoeld om inwendige onregelmatigheden op te sporen.
Het opsporen van kleine beschadigingen en het herstellen ervan is een teken van zorgvuldig werk van een inspecteur.
Het verwijderen van vuil of zand dat zich in de cellen heeft opgehoopt hoort hier ook bij. Net zoals de rubberen O-ringen vervangen die veel worden gebruikt om de lijnen in de maillons van de risers vast te zetten. Dit rubber verouderd sneller dan andere onderdelen. Deze horen bij de minste uitdroging verschijnselen te worden vervangen.
Kosten hiermee gemoeid zijn aanzienlijk lager dan het vervangen van een beschadigde lijn omdat deze achter het moertje van zijn sluiting is blijven hangen.
Waar je als klant op moet letten:
De gegevens van de glider, het bouwjaar, typegoedkeuring, serienummer en checkdatum moeten duidelijk op het rapport zijn vermeld.
De inspectie moet worden gedocumenteerd in de glider; Een duidelijk leesbare inspectie sticker met vermelding van het inspectiebedrijf, serienummer van de paraglider, nummer van het inspectierapport, de datum van de inspectie en de datum van de volgende periodieke inspectie moet worden aangebracht op een gemakkelijk terug te vinden plaats. Na een ernstig ongeval is een kopie van het keuring certificaat zo eenvoudig opvraagbaar.
Voorzichtigheid is geboden als tests in het certificatie protocol slechts zijn afgevinkt in een “ok-vakje” zonder verdere informatie over gemeten waarden waar dit van toepassing is.Ook als een “full-check” geen full- check is maar je afzonderlijk aan moet geven dat de lijnsterkte of de porositeit van je glider beproefd moet worden.
De klant moet voldoende schriftelijke documentatie van de inspectie ontvangen bij de gecontroleerde paraglider, met vermeld: alle uitgevoerde tests/metingen en de gegenereerde meetwaarden.
Gelijktijdige afgifte van de kalibratie rapporten bij deze documentatie geven blijk van een hoge mate van professionaliteit en betrouwbaarheid van een leverancier van deze dienst.
Een inspecteur besteedt minstens 4 uur arbeid aan een goede controle van een gemiddelde paraglider. Papierwerk en verzendafhandelingen komen hier nog bij. Een paraglider keuren is namelijk geen wedstrijd. Kwaliteit kost aandacht, aandacht kost tijd. Goed uitgevoerd werk kent daarom zijn prijs.
Een grotere glider vergt meer tijd, om die reden hangt daar dus ook een ander prijskaartje aan.
Fabrikanten stellen soms voorwaarden om in aanmerking te komen voor een eventuele verlengde garantie. Echter kunnen ze niet “eisen” dat een glider altijd bij hen of door hen aangewezen bedrijven geïnspecteerd moet worden. Europeese regels over marktwerking verbieden dit.
Alleen een fabrikant is verantwoordelijk is voor de herkeuring instructies conform de luchtvaart regelgeving. De DHV geeft slechts een advies af aan paraglider fabrikanten hoe deze een keuring instructie zouden kunnen beschrijven.
De opdracht verstrekken als je je glider wilt laten keuren.
Het plaatsen van een opdracht voor een paraglider keuring of 2- jaarlijkse inspectie, doe je dit schriftelijk.
De opdracht omschrijf je als volgt:
“Hierbij verstrek ik opdracht voor het keuren van een paraglider: merk………………type:……………. serienummer……………volgens de huidig geldende inspectie-instructies van de fabrikant”.
Dit geeft je de mogelijkheid om een inspectie bedrijf achteraf aan te spreken in geval van het niet naleven van deze instructies.
Elke fabrikant is verplicht om inspectie aanwijzingen van elk van hun gliders ter beschikking te stellen aan personen die hier belang bij hebben.
Indien werkzaamheden niet naar behoren zijn uitgevoerd, kun je dit gebrek melden bij het inspectie bedrijf en deze in de gelegenheid stellen het gebrek te verhelpen. Indien het bedrijf hiertoe niet in staat is, verdient het de aanbeveling deskundig advies in te winnen bij een andere aanbieder van deze dienst. De kosten gepaard gaande met het opnieuw laten uitvoeren van een slecht uitgevoerde controle kunnen daarna (juridisch) worden opgeëist.
Opzettelijke misleiding of grove onzorgvuldigheid zoals het niet naleven van de inspectie instructies kun je ook melden bij IL&T met een standaard formulier.https://e-loket.ilent.nl/formulier/nl-NL/DefaultEnvironment/MLu_002.aspx/CB_Authenticatie/CB_Inleiding Dit formulier is hier niet specifiek voor bestemd maar kan hier gewoon voor gebruikt worden.
Vermeld onregelmatigheden ook altijd bij de KNVvL.
Hoe zorg je ervoor dat je paraglider zorgvuldig wordt gekeurd?
Verzeker je van de professionaliteit van het check-centrum. Doe dit door de volgende punten te controleren:
- vraag de kalibratie rapporten op van de benodigde machines/gereedschappen; porositeit meter(s) – bettsometer – lijnentester. Van de lijnentester moeten zowel snelheid en krachtmeter aantoonbaar geijkt zijn – Kalibratie rapporten mogen niet ouder zijn dan 12 maanden. Een periodieke inspectie laten uitvoeren met gereedschappen die niet aantoonbaar periodiek geïnspecteerd zijn is echt zinloos.
- vraag een een kopie inspectierapport op van een eerder uitgevoerde inspectie, persoonlijk gegevens mogen hierop onleesbaar gemaakt zijn. Dit geeft je een indruk wat je kunt verwachten.
- vraag of je bij een keuring aanwezig kunt zijn, dit mag nooit een probleem te zijn.
- zijn er foto’s van de inspectieruimte beschikbaar op de website?
- is de ruimte voldoende groot? Een paraglider keuren op twintig vierkante meter kan, maar vraag je af of dit de dagelijkse bezigheid is van zo’n bedrijf.
- wordt de glider opgeblazen tijdens de inspectie? Is er een lichtwand aanwezig in de ruimte waar de paragliders worden geïnspecteerd ? Deze 2 zaken zijn niet vereist maar tonen wel aan dat er serieus werk gemaakt wordt van een inspectie. Een opgeblazen glider voor een lichtwand toont eventuele gebreken zoveel duidelijker dan wanneer deze op de grond ligt.
- zijn er vele 10-tallen klossen lijn aanwezig in alle merken, kleuren en maten?
- staat er een professionele naaimachine?
- doet de onderneming of organisatie veel moeite om openheid van zaken te geven, of is het allemaal mistig en vindt een keuring plaats achter gesloten deuren?
- kun je al deze punten afstrepen? Laat dan daar je paraglider keuren. Bij een bedrijf wat aan deze punten voldoet kun je ervan uitgaan dat een inspectie goed wordt uitgevoerd.
- “lang in het vak zitten” dit is geen garantie dat het werk goed wordt uitgevoerd. Techniek en inzichten verbeteren, bijscholing is belangrijk. Een paraglider keuren kan op veel manieren.
Waarom is kalibreren belangrijk?
Kalibreren is belangrijk omdat:
- een bedrijf móét weten dat alle kritische apparatuur in het bedrijfsproces betrouwbaar meet.
- er controles worden uitgevoerd volgens kwaliteitsnormen.
- het een bewijs richting jou, de klant. Dat er alles aan gedaan is om betrouwbare resultaten te verkrijgen.
- apparatuur welk niet aantoonbaar betrouwbaar meet tot schijnveiligheid leidt.
- verkeerd weergegeven meetwaarden een keurings- of inspectie rapport waardeloos maken.
Een kalibratie rapport van een meet apparaat wordt afgegeven door een bedrijf wat voldoet aan de internationaal erkende kalibratie norm ISO 17025. .
Tot slot.
Er moet worden opgemerkt dat een inspectie handwerk is. Er kunnen fouten optreden. Daarom zou elke piloot een pas gekeurde glider moeten controleren.
Controleer altijd:
- De maillons of softlinks tussen de risers en hoofdlijnen, deze zijn veelal geopend geweest.
- de afstelling en de knopen van de remlijnen.
- Het is essentieel om de paraglider voor de eerste vlucht even op te zetten en de lijnen te controleren om te zien of er misschien lijnen kruislings door elkaar lopen
Een vakkundig uitgevoerde check zorgt ervoor dat je veilig en met het volste vertrouwen in je materiaal het luchtruim kunt kiezen. Laat regelmatig je paraglider keuren, je hebt maar één leven. Goed keuren of goedkeuren het is maar één spatie verschil…
Nieuwsgierig hoe wij je paraglider keuren? Hier vind je ook onze tarieven “klik”
Misschien laat je na het lezen van dit artikel je paraglider keuren bij ons. Hebben we je kunnen overtuigen? Dan boek je hier een keuring: ““Link naar de shop”
Ik spreek hier mijn speciale dank uit aan: Mike Millwood, The loft theloftworkshop.co.uk–Alain Zoller, Air Turqoise para-test.com –Thomas Schwartz, Parashop parashop.at – -Karl Slezak DHV –Michael Vögele, Air Leben air-leben.de
Hun enorme vakkennis heeft bijgedragen aan het ontstaan van dit artikel.